THẠCH BIỀU TỬ DÃ

Giới thiệu “Tử Dã Thạch Biều”

Chữ khắc trên “Tử Dã Thạch Biều”: đường ngang nét dọc, trông thực nhàn nhã

Tử Dã Thạch Biều là chiếc ấm lịch sử nổi danh, được nhiều đời nghệ nhân làm ấm yêu thích và mô phỏng, nhưng khi các nghệ nhân có tiếng mô phỏng ấm này, đều có cách lý giải của riêng mình, nên phong cách mỗi người một khác.

Về mặt tạo hình, ấm này bỏ đi vòi và quai thì chính là một hình tam giác, dáng như kim tự tháp; nếu chỉ bỏ đi mình quai hoặc mình vòi lại thành một hình bình hành.

Ấm này trông vào cứng cỏi, mảnh khảnh, bố cục thư hoạ mạnh mẽ ngang tàn, ngang dọc ngược xuôi mà trông vẫn dễ chịu, có tinh thần của thư sinh nghèo cũng quyết không khom lưng uốn gối vì lợi lộc. Do đó, được nhiều văn nhân mặc khách các đời yêu thích.

Chữ khắc trên thân ấm:

“Tôi giữ cái nghiên vẽ trúc của Đông Tâm tiên sinh (1), mặt sau có một cành trúc, bèn lấy ý đó.

Bản Kiều(2) có đường ngang nét dọc này, trông thực nhàn nhã.

Tử Dã giữ tranh Bản Kiều, nắp phỏng người ở Mai Hoa Am, phỏng Mai Đạo Nhân(3). Tử Dã(4)”

(1) Đông Tâm tiên sinh là Kim Nông – một nhà thư hoạ thời Thanh.

(2) Trịnh Bản Kiều là nhà thư hoạ nổi tiếng thời Thanh.

(3) Mai Đạo Nhân là Ngô Trấn – nhà thư hoạ nổi tiếng thời Nguyên, nơi được ông đặt tên Mai Hoa Am.

(4) Cù Ứng Thiệu, tự Tử Dã, là một văn nhân giỏi thư hoạ có sự gắn kết chặt chẽ với nghệ thuật Tử Sa sau Mạn Sinh và Thạch Mai. Những ấm Tử Sa được ông trang trí, dấu đóng và thư hoạ điêu khắc trên ấm đường nét thanh tao, ý vị văn nhã.

Bài phú dành tặng cho tác phẩm “Thạch Biều Tử Dã” của Chu Đan:

“Bờ nước Kinh Khê, mặt tây Thái Hồ, người đẹp có một, đất Chu lòng Đan*

Tặng tay thon nét yêu kiều, nặn đất nổi danh thành ấm

Vừa tới tay mà kinh động, thưởng tận tường mà mất hồn

Nước ra nhanh mịn, tưởng thoáng chốc rồng xanh nhập biển

Ngừng rót chẳng bọt, tựa bóng dáng hương tượng qua sông”

1. Quai, vòi thanh tú rắn rỏi vô cùng, sắc bén tựa chữ Liễu khoẻ khắn dứt khoát

2. Miệng và nắp đậy vừa khít, thần công đuổi kịp ấm xách Đại Bân nhào nặn

3. Gió sương cao khiết, gặp cành lá trúc thanh u phất phơ; dao khắc ngang dọc, toát vẻ thanh nhàn ngạo nghễ của các bậc thánh hiền đi trước.

4. Pha ấm trà thơm, hóng gió Vũ Vu.

5. Cầm tâm tam điệp, giang hồ như có như không

6. Thực là bạn hữu nơi thư phòng, bầu bạn thi thư giải ưu sầu.